Grammatica latina

Materie:Appunti
Categoria:Lingue
Download:127
Data:15.02.2001
Numero di pagine:7
Formato di file:.doc (Microsoft Word)
Download   Anteprima
grammatica-latina_5.zip (Dimensione: 12.5 Kb)
trucheck.it_grammatica-latina.doc     60 Kb
readme.txt     59 Bytes


Testo

1^ declinazione
singolare plurale
NOMINATIVO ros-a ros-ae
GENITIVO ros-ae ros-arum
DATIVO ros-ae ros-is
ACCUSATIVO ros-am ros-as
VOCATIVO ros-a ros-ae
ABLATIVO ros-a ros-is
2^ declinazione
maschile/femminile
singolare plurale
lup-us lup-i
lup-i lup-orum
lup-o lup-is
lup-um lup-os
lup-e lup-i
lup-o lup-is
singolare plurale
puer puer-i
puer-i puer-orum
puer-o puer-is
puer-um puer-os
puer puer-i
puer-o puer-is
neutro
singolare plurale
don-um don-a
don-i don-orum
don-o don-is
don-um don-a
don-um don-a
don-o don-is
3^ declinazione
imparisillabi con 1 consonante
maschili
singolare plurale
pastor pastor-es
pastor-is pastor-um
pastor-i pastor-ibus
pastor-em pastor-es
pastor pastor-es
pastor-e pastor-ibus
neutri
singolare plurale
nomen nomin-a
nomin-is nomin-um
nomin-i nomin-ibus
nomen nomin-a
nomen nomin-a
nomin-e nomin-ibus
nomi parisillabi e imp. con 2 cons.
masch./femm.
singolare plurale
mons mont-es
mont-is mont-ium
mont-i mont-ibus
mont-em mont-es
mons mont-es
mont-e mont-ibus
neutro
os oss-a
oss-is oss-ium
oss-i oss-ibus
os oss-a
os oss-a
oss-e oss-ibus
nomi neutri al nom. sing. in -e -al -ar e al gen sing. in -is -alis -aris
singolare plurale
mare mar-ia
mar-is mar-ium
mar-i mar-ibus
mare mar-ia
mare mar-ia
mar-i mar-ibus
bos, bovis: il bue; al sing. regolare, al plur.:boves boum bobus, boves, boves, bobus
femur, feoris: il femore; al gen. sing anche femin-is, plur. anche femin-a femin-um femin-ibus
Iuppiter, Iovis: Giove, Zeus: Iuppiter, Iovis, Iovi, Iovem, Iuppiter, Iove.
Vis, roboris: la forza; sing: vis, roboris, robori, vim, vis, vi; plur: vires, virium, viribus, vires, vires, viribus.
4^ declinazione
masch./femm. neutro
Sing. plur. Sing. Plur.
Fruct-us Fruct-us corn-u corn-ua
Fruct-us Fruct-uum corn-us corn-uum
Fruct-ui Fruct-ibus corn-u corn-ibus
Fruct-um Fruct-us corn-u corn-ua
Fruct-us Fruct-us corn-u corn-ua
Fruct-u Fruct-ibus corn-u corn-ibus
Iussu consulis: per ordine del console
Hortatu ducis: per esortazione del comandante
Minor natu: minore d’età
5^ declinazione
femm.
Sing. Plur.
r-es r-es
r-ei r-erum
r-ei r-ebus
r-em r-es
r-es r-es
r-e r-ebus
res adversae: avversità
divina: cerimonia religiosa
familiaris: patrimonio familiare
frumentaria: vettovagliamento
militaris: arte militare
novae: rivolta, rivolgimento politico
publica: lo stato
Romana: potenza, forza romana
Secundae: buona sorte, situazione favorevole
Pecuniaria: interesse economico
Futurae: il futuro
Gestae: gesta, imprese
VERBI
1^ con. 2^ con. 3^ con. 4^ con.
laudare monére legere audire
presente
laud-o eo o io
as es is is
at et it it
amus emus imus imus
atis etis itis itis
ant ent unt iunt
imperf.
abam ebam ebam iebam
abas ebam ebam iebas
abat ebat ebat iebat
abamus ebamus ebamus iebamus
abatis ebatis ebatis iebatis
abant ebant ebant iebant
fut.semp
abo ebo am iam
abis ebis es ies
abit ebit et iet
abimus ebimus emus iemus
abitis ebitis etis ietis
abunt ebunt ent ient
null-
us a um
ius ius ius
i i i
um am um
o a o
io noi tu voi
ego nos tu vos
mei nostri/um tui vestri/um
mihi nobis tibi vobis
me nos te vos
me nobis te vobis
perfetto +ccheperfetto fut. ant.
i eram ero
isti eras eris
it erat erit
imus eramus erimus
istis eratis eritis
erunt erant erint
perfetto: passato remoto, trapassato remoto, passato prossimo
+cheperfetto: trapassato prossimo
Aggettivi
1^ classe
bon-
sing plur
m. f. n. m. f. n.
us a um i ae a
i ae i orum arum orum
o ae o is is is
um am um os as a
e a um i ae a
o a o is is is
2^ classe
3 terminazioni
acer, acris, acre
acr-
sing
m. f. n. m. f. n.
acer is e es es ia
is is is ium ium ium
i i i ibus ibus ibus
em em e es es ia
acer is e es es ia
i i i ibus ibus ibus
2 teminazioni
fortis, forte
fort-
sing plur
m-f n m-f n
is e es ia
is is ium ium
i i ibus ibus
em e es ia
is e es ia
i i ibus ibus
1 terminazione
felix, felicis
sing plur
mas.-fem. Neut. Mas.-fem. Neut.
Felix felices felicia
Felicis felicium
Felici felicibus
felicem felix felices felicia
felix felices felicia
felici felicibus
Comparativo di uguaglianza: tam + aggettivo + quam + secondo termine di paragone (ita;ut – aeque;ac)
Comparativo di minoranza: minus + aggettivo + quam + secondo termine di paragone.
Comparatico di maggioranza: doct- (più dotto)
sing. Masch/femm neutro plur. Masch/femm neutro
ior ius iores iora
ioris ioris iorum iorum
iori iori ioribus ioribus
iorem ius iores iora
ior ius iores iora
iore iore ioribus ioribus
+secondo termine di paragone: quam+ablativo o ablativo semplice
superlativo relativo, assoluto
longissim sing us a um plur i ae a
i ae i orum arum orum
o ae o is is is
um am um os as a
e a um i ae a
o a o is is is
secondo termine del relativo al genitivo; e,ex,de+ablativo; inter+acc
is,ea,id
sing plur
m f n m f n
is ea id ii(eis) eae ea
eius eius eius eorum earum eorum
ei ei ei iis(eis) iis(eis) iis(eis)
eum eum id eos eas ea
eo ea eo iis(eis) iis(eis) iis(eis)
ille,illa,illud
sing
m f n m f n
ille illa illud illi illae illa
illius illius illius illorum illarum illorum
illi illi illi illis illis illis
illum illam illud illos illas illa
illo illa illo illis illis illis
Congiuntivo
Presente
1^(are) 2^(ére) 3^(ere) 4^(ire)
em eam am iam
es eas as ias
et eat at iat
emus eamus amusi amus
etis eatis atisi atis
ent eant ant iant
imperfetto
arem erem erem irem
ares eres eres ires
aret eret eret iret
aremus eremus eremus iremus
aretis eretis eretis iretis
arent erent erent irent
perfetto(tema del perfetto) +cheperfetto
erim issem
eris isses
erit isset
erimus issemus
eritis issetis
erint issent
cong pres= che io legga
cong imperfetto= che io leggessi; io leggerei
cong perfetto= che io abbia letto
cong +che perfetto=che io avessi letto; avrei letto
imperativo
pres
a e e i
ate ete ite ite
futuro
ato eto ito ito
ato eto ito ito
atote etote itote itote
anto ento unto iunto
infinito: -are -erè -ere -ire
perfetto: -isse
Participio
Presente
Laud-ans, -antis
Mon-ens, -entis
Leg-ens, -entis
Aud-iens, -ientis
Futuro: tema del supino + -urus, -a, -um
Cong pres imp perf +cheperf.
Sim essem(forem) fuerim fuissem
Sis esses(fores) fueris fuisses
Sit esset(foret) fuerit fuisset
Simus essemus fuerimus fuissemus
Sitis essetis fueritis fuissetis
Sint essent(forent) fuerunt fuissent
Imp pres: es, este
Imp fut : esto, esto, estote, sunto
Inf pres: esse
Inf perf: fuisse
Passivo
Indicativo
1^ con. 2^ con. 3^ con. 4^ con.
Laud-are mon-ére leg-ere aud-ire
Pres.
Or eor or ior
Aris eris eris iris
Atur etur itur itur
Amur emur imur imur
Amini emini imini imini
Antur entur untur iuntur
Imperf.
Abar ebar iebar
Abaris ebaris iebaris
Abatur ebatur iebatur
Abamur ebamur iebamur
Abamini ebamini iebamini
Abantur ebantur iebamtur
Fut. Sempl.
Abor ebor ar iar
Aberis eberis eris ieris
Abitur ebitur etur ietur
Abimur ebimur emur iemur
Abimini ebimini emini iemini
Abuntur ebuntur entur ientur
Pres: io sono lodato
Imperf: io ero lodato
Fut sempl: io sarò lodato
Indicativo
Perfetto +perfetto fut. Ant.
Laudatus, -a, -um sum eram ero
es eras eris
est erat erit
laudati, -ae, -a sumus eramus erimus
estis eratis eritis
sunt erant erunt
perfetto: io fui lodato, sono stato lodato, fui stato lodato
+perfetto: io ero stato lodato
futuro anteriore: io sarò stato lodato
Il passivo dei verbi transitivi è ammesso alla 3^ persona per indicare le azioni impersonali. Nei tempi composti il participio è al genere neutro. Pugnatur acriter: si combatte accanitamente.
Pronomi relativi
Sing plur
Masch. Femm. Neutro masch. Femm. neutro
Qui quae quod qui quae quae
Cuius cuius cuius quorum quarum quorum
Cui cui cui quibus quibus quibus
Quem quam quod quos quas quae
Quo qua quo quibus quibus quibus
Qui(=is qui): colui che/chi
Compl. Modo: cum+abl.
Compl. Mezzo: abl. Semplice; per+acc. (solo se è una persona)
Compl. Causa: abl. Semplice (causa interna)
Ob/propter+acc. (causa esterna)
Prae+abl. (causa impediente)
Gen.+causa/gratia (causa finale)
Ex/de/ab+abl. (causa come punto di origine)
Compl. Compagnia:cum+abl.
Compl. Di stato in luogo: in+abl.
Compl. Di moto a luogo: in/ad+acc.
Compl. Di moto da luogo: e/ex/a/ab+abl.; de+abl.(dall’alto in basso)
Compl. Di moto per luogo: per+acc.
Compl. Di moto in luogo circoscritto: in+abl.
Con nomi di città, piccola isola della 1/2^ decl. Pe lo st. in luogo si usa il locativo (=genitivo).
Se questi nomi sono pluralia tantum o appartengono alla 3^ decl. Si usa l’ablativo semplice.
Compl. Di argomento: de+abl.
Compl. Di fine: ad/in+acc.;dat. semplice; gen+causa/gratia.
Compl. Di qualità: abl. Semplice ( qualità fisiche);gen. o abl. (qualità morali); genitivo (determinazioni di peso, numero, misura)
Compl. Di materia: e/ex/de+abl.
Compl. Di vantaggio, svantaggio: dativo di vantaggio, dativo etico. Doppio dativo è formato da un dativo di fine e da un dativo di vantaggio
Compl. Agente: a/ab+ablativo
Compl. Causa efficiente: abl. Semplice.
Compl. Allontanamento: a/ab+abl. (nomi di persone); e/ex/de+abl. Abl_sempl. (cose)
Compl. Abbondanza o privazione: abl. Semplice
Compl. Partitivo: espresso con il genitivo.
Prop. Infinitive: soggetto all'accusativo o nominativo. Verbo all'infinito presente passato o futuro a seconda della contemporaneità con la principale.
Prop. Finale: ut+congiuntivo; presente se nella principale ci sono presente o futuro; imperfetto se nella princ. c'è il passato.
Tra 2 finali, una positiva e una negativa neque o nec, tra due negative neve o neu.
Quo+cong se c'è un comparativo
Part. Futuro o presente
Supino per i verbi di movimento.
Prop. Temp.: cum+ind (quando); dum+indicativo (mentre) se c'è il cong. Indica eventualità; ut, ut primum, ubi, ubi primum, cum primum, simul ac, statim ut+indicativo (non appena, appena che, mentre)
Antequam, priusquam(prima che, prima di)+indicativo (fatto reale) o cong(fatto atteso). Postquam(dopo che, da quando) con presente ind. (azione duara ancora nel presente); imperf. Ind.(azione concomitante con un'altra nel passato); perf. Ind. (azione che precede di poco la reggente); +perf. Ind. (azione lontana dalla principale). Anche il participio presente ha valore temporale.
Prop. Causale: se reale espr. All'ind; se l'autore non è convinto espressa al cong. Le proposizioni usate sono quod, quia, quondam, quandoquidem, siquidem, propterea quod, quando (poiché, dato che, perché, in quanto, siccome). Cum+cong. Introduce una causale indipendentemente dalla sua realtà.
Prop. Consecutiva: ut(se neg. Ut non)+congiuntivo. Il cong è pres se l'azione dura nel pres.; imperf. O perf. Se è riferita al passato. Nella principale vi sono spesso pronomi avverbi o agg. correlativi tot, tantum, ita, sic, tam…

Esempio