Materie: | Appunti |
Categoria: | Latino |
Voto: | 1 (2) |
Download: | 133 |
Data: | 30.05.2001 |
Numero di pagine: | 7 |
Formato di file: | .doc (Microsoft Word) |
Download
Anteprima
sallustio-de-catilinae-coniurationae_1.zip (Dimensione: 7.49 Kb)
readme.txt 59 Bytes
trucheck.it_sallustio--de-catilinae-coniurationae.doc 29 Kb
Testo
Cap.1
Convieneche,tuttigliuominichedesideranoporsialdisopradeglialtriesseriviventi,siimpegninoconmassimosforzopernoncondurreunavitacomequelladellepecore,chelanaturahaplasmatoproneeschiavealventre.matuttalanostraenergiasitrovanell’animoenelcorpo,dell’animousiamol’attitudineacomandare,delcorposoprattuttoquellaadobbedire;l’unaciaccomunaaglidei,l’altraallebestie.eperciòmisembrapiùchegiustocercarelagloriaconlaforzadell’intellettopiuttostocheconquelladelfisico,e,dalmomentochelavitastessadellaqualegodiamohabrevedurata,lasciareunricordodinoichesiailpiùlungopossibile.infattilagloriadiricchezzeebellezzaèvacillanteefragile,lavirtùèluminosaedeterna.macifupermoltotempounagrandedisputatragliuomini:sel’attivitàmilitaretraggamaggiorvantaggiodallarobustezzafisicaodalledotidellospirito.infattibisognariflettereprimadicominciaree,dopoaverpensato,agirerapidamente.cosìl’unael’altracosa,dipersèinsufficienti,necessitanol’unadell’aiutodell’altra.
Cap.3
Manelvastocampodelleoccupazioniumanelanaturamostraachiunastradaachiun’altra.èbelloagireperlostato,maancheparlarebenenonèinopportuno;èpossibilediventarenobilespacesiainguerra,esiaquellicheagirono,siaquellichenarraronoleazioniinmoltisonolodati.ebenchèlaglorianonseguainmodougualeloscrittoreel’autoredellecose,tuttaviamisembracosaassaidifficilescrivereleimprese:inprimoluogoperchèleparoledevonoesprimereifattiallostessomodo,insecondoluogoperchèipiùritengonochelecosechetuhaidefinitocriminisianostatedettepermalevolezzeoperinvidia;qualoraturicordil’immensovaloreelagloriadeigrandi,ciascunoaccogliebenevolmentelecosechetrovasemplicidarealizzaredapartesua,reputafalseleparoledetteriguardoaciòchestaldisopra.maiomoltogiovane,cosìcomemolti,milasciaitrascinareallapoliticaconpassione,emivenneroincontromoltedelusioni.infattialpostodelèudore,deldisinteresse,dellavirtù,c’eranolasfrontatezza,lacorruzioneel’avidità.esebbeneilmioanimofossecontrarioaqueste,nonabituatoamaneggidisonesti,tuttaviatracosìtantivizilamiagiovaneetàsifacevacorromperedall’ambizione;equell’aviditàdionoreconlamaldicenzael’invidiapressanotuttiglialtri,lastessapressavaancheme,benchèdissentissidaglialtri.
Cap.4
Allora,quandol’animopotèriaversidallemoltecontroversieepericoliedecisicheilrestodellavitadovevaesseretrascorsadamelontanodallostato,noncifudapartemialadecisionedisprecareilmiotempoliberoconl’accidiael’inerziafisica,enemmenoinveritàdipassareiltempodeditoacacciareoalcoltivareicampi,occupazionidaschiavi;ma,tornatoalmedesimodisegnoeinclinazionedalqualemiavevadistoltol’ambizionefunesta,decisidinarrarediligentementeleimpresedelpopoloromanoapezzi,secondocheognicosaapparivadegnadimemoria;tantopiùcheilmioanimoeraliberodalleaspettative,daltimore,dallefazionidellarepubblica.alloratratteròbrevemente,conlamaggiorobiettivitàpossbile,lacongiuradicatilina;infatticonsideroquestomisfattoilpiùdegnodimemoriaperlastraordinarietàdeldelittoedelpericolo.sidevonofornirepochichiarimentisuicostumidiquest’uomoprimachecominciaraccontare.
Cap.5
Luciocatilina,dinobileorigine,fudotatodigrandeforzadianimoecorpo,madiindolemalvagiaedepravata.eacostuifindall’adolescenzapiacqueroicontrastiinterni,lestragi,ifurti,lelottecivili,einquesteoccupzioniimpiegòlapropriagioventù.avevacorporesistenteall’inedia,alfreddo,allavegliaaldisopradiquantopossarisultarecredibleadalcuno.avevaanimoscellerato,subdolo,incostantecapacedisimularequalsiasicosaedinasconderelaverità;desiderosodipossederelecosealtrui,dissipatoredelproprio;ardentenellepassioni;inluic’erasufficienteeloquenzaenonabbastanzasaggezza.ilsuoanimoinsaziabiledesideravasemprecoseesagerate,eccessive,troppoalte.dopoladittaturadisillaloavevapresounagrandissimabramadiimpadronirsidellarepubblicaenonsicuravaaffattodeimezziconcuiraggiungereilsuointento,purdiprocurarsiilpotere.ilsuoanimomalvagioerasconvoltoognigiornodipiùdalleristrettezzeeconomicheedalrimorsodeidelitti,cheegliavevaaumentatoconlacondottachehocitatoprecedentemente.inoltrelospingevanoicostumicorrottideiconcittadini,cheillussoel’avidità,viziterribiliedoppostitraloro,affliggevano.l’argomentostessosembrachemiesortiariprenderecoseprecedentieatrattareconpocheparoleleistituzionidegliantenatiinpaceeinguerra,inchemodoessiabbianotenutolostatoecomeloabbianolasciato,inchemodocoabiatolounpòallavolta,dagrandissimoeluminosissimocheerasiadiventatopessimo
Cap.9
Alloraveneravanoibuonicostumiinpaceeinguerra;vieranolamassimaarmoniaenessunaavidità.ildirittoelanormamoralevalevanopressodiloronontantoperlacoercizionedelleleggi,quantopernaturaleinclinazione.sfogvanocontroinemiciirancorieleliti,icittadininilottavanotradiloroperlavirtù.essieranograndiosineisacrificiaglidei,parsimoniosinellavitaprivata,fedeliagliamici.conquestiduemodidifare,l’audaciainguerra,dondescaturivalapacedallagiustiziael’amministravanodasèlarepubblica.ediciòiohoquestemoltissimeprove,cioècheinguerracisivendicòpiùspessodiquellicheavevanocombattutoinemicicontrol’ordine,ediquelliche,richiamati,rientravanopiùtardidallabattaglia,piuttostochediquellicheavevanoabbandonatoleinsegneo,scacciatidalluogo,avevanoosatocedere;cioècheinpaceesercitavanoilpoterepiùconilconcedereprivilegicheconl’incuterepaurae,subitaun’offesa,preferivanoperdonarecheperseguitare.
Cap.10
Maquandolostatocrebbegrazieallasolerziaeallagiustizia,furonovintiinguerraigrandire,furonosottomesselegentibarbareeipopoliimportanticonlaforza,cartagine,avversariadelpotereromano,furasaalsuolodallefondamentea,tuttiimarieleterreeranoaperti,lasortecominciòadincrudelireeamescolarteognicosa.ecolorocheavevanotolleratofacilementelefatiche,ipericoli,lesituazionidifficiliedubbiose,l’ozioelaricchezza,benidesiderabiliinaltricircostanze,furonoperquestidipesoesventura,alloracrebbeprimalabramadidenaropoi,dipotere;talipassionifuronooriginediognimale.einfattil’aviditàsovvertìlalealtà,lacorrettezzaelealtrevirtù;inluogodiquesteinsegnòlasuperbia,lacrudeltà,l’empietà,eaconsideraretuttoinvendita.l’ambizionespinsemoltiuominiadiventarefalsi,apensareunacosaeamanifestareun’altra,astimareamcizieeantipatienoninbaseallarealtàmasecondoilpropriointeresseeadaverepiùun’apparenzacheunanimobuono.questimaliall’iniziocrebberounpòallavolta,talvoltavenivanopuniti;inseguito,quandoilcontagiosidiffusequasicomeunamalattia,laciviltàsitrasformò,ilgovernodagiustissimoebuonissimocheeradiventòcrudeleedinsopportabile.
Cap.14
Inunacosìgrandeecorrottacittadinanza,catilinaavevaintornoasè,comeguardiedelcorpo,schieredituttigliscellerativiziosiecriminali,cosacheerafattapiùfacilmente.infattiqualunqueimpudico,adultero,crapulone,avevasperperatoibenipaterniconilgioco,legozzoviglie.conilsessoechiavevacontrattograndidebitiperriscattareun’infamiaoundelitto,inpiùtuttigliassassini,isacrilegigiudicaticolpevoliinunprocessootimorosidiquest’ultimoperiloromisfatti,inoltrecolorocheusavanofalsatestimonianzael’omicidiocivile,insommatutticolorochesitormentavanoperildisonore,perl’indigenza,perilrimorsodellelorocolpe,eranogliamiciintimieicompagnidicatilina.esecostuiancheliberodaunacolpainterromperàlasuaamicizia,sirenderàdeltuttosimileaglialtripericontattiquotidianielelusinghe.maeglidesideravainmodoparticolarelacompagniadeigiovani:dicostoroancoramalleabiliedincostantieranoadescatinondifficilmentetramitegliinganni.infattiasecondadicomeacausadell’età,ardevalapassionediciascuno,procuravagiovanidonne,compravacaniecavalli,einfinenonbadavanèaspesenèalpropriodecoropurchèquelliglifosserosottomessiefedeli.sochecisonostatialcunichecredevanochelagioventùchefrequentavalacasadicatilina,avesseavutopocorispettodelloropudore;madaaltrifattipiuttostochedaprovecertechequalcunoavesseappurato,siavvalevadiquestafama.
Cap.11
Maall’iniziopiùl’ambizione,viziocheeratuttaviamoltosimileadunavirtù,chel’aviditàtormentavaglianimidegliuomini.infattisial’uomovalorosochel’inettosiauguranolagloria,l’onore,ilpotere;mailprimotentaperlarettavia,l’altro,essendoprivodipregi,cercadiottenerlicongliingannielemenzogne.l’avidità,chenessunsapientehamaidesiderato,presupponelaricercadeldenaro;essa,quasiintrisadivelenimalefici,indebolisceilcorpoel’animodell’individuo:essaèsenzafineedinsaziabile,enondiminuiscenènell’abbondanzanènellapovertà.madopochesilla,conquistatoilpotereconlearmi,adunbuoniniziofeceseguiredeipessimirisultati,tuttirapinavanoederubavano,chisiimpadronivadellacasachideipossedimentidell’altro,eivincitorinonavevanomisuranèmoderazione,macompivanoattiturpiecrudelineiconfrontideiconcittadini.aciòsiaggiungevailfattochesillacheavevacondottol’esercitoinasia,perrenderlofedeleasè,loavevatenutonellussoetrattatoconeccessivacondiscendenzacontrariamenteaicostumidegliantenati.
Cap.15
Giàmoltoprestocatilinaavevaavutomoltesacrilegherelazionisessuali,conunanobilvergine,conunasacerdotessadivesta,peraltreviediquestotipocontroleleggiumaneedivine.infine,rapitodall’amoreperaureliaorestilla,dicuioltrelabellezzanessunuomorettolodòmainulla,poichèellaesitavaasposarlotemendoilfigliastroinetàadulta,sidàpercertocheuccisoilfiglio,avesseresolacasaliberaperlenozze.Einvero,misembrachetalemisfattofossestatalacausaprincipaledell’affrettarel’attuazionedellacongiura.einveritàilsuoanimodissoluto,nemicodeglideiedegliuomini,nonpotevaaverpacenènellaveglia,nènelsonno;cosìlacoscienzatormentavalamentesconvolta.perciòavevailcoloreesangue,gliocchiinfossati,l’andaturaorarapidaoralenta;insommanell’aspettoenelvoltoalbergavalapazzia.
Cap.16
Maisturivainmoltimodiadazionicriminoseigiovaniche,comeabbiamodettosopra,avevaadescato.fraquellifornivatestimoniefirmatorifalsi;ordinavaditenerdipococontolalealtà,ibeni,ipericoli;poi,quandoavevadistruttolalorofamaeilloropudore,altrecosepiùterribili.sealmomentononsipresentavaunmotivopercompieredeidelitti,facevaassalireeucciderenonmenoinnocentideicolpevoli;evidentementeperchèlamanoel’animononsiinfiacchisseronell’ozio,preferivaesseremalvagioecrudelesenzamotivo.catilina,confidandoinquestiamiciesoci,concepìildisegnodiabbatterelostato,dalmomentochenellostessotempol’indebitamentoeraingentepertutteleterre,elamaggiorpartedeisoldatidisilla,dopoaverfattounusotroppodispendiosodeilorobeni,memoridalungotempodirapineevittorie,bramavanounaguerra.initalianonc’eranessunesercito.gneopompeodirigevaunaguerrainterremoltolontane;eglistessobramavacongrandesperanzailconsolato;ilsenatononerapernullapreoccupato;tuttelecoseeranoprotetteetranquille;matuttequestecoseeranofavorevoliacatilina.
Cap.54
Quindifuronomolotsimiliperorigini,età,capacitàoratoria;ugualelagrandezzad’animo,lostessosidicaperlafama,madinaturadiversaperl’unoeperl’altro.cesareerastimatograndeperifavorieperlagenerosità,catone,loeraperl’integritàdivita.ilprimodivennenotograzieallaclemenzaeallamisericordia,all’altroilrigoreavevaaggiuntodignità.cesareeragiuntoallagloriacoldare,soccorrere,perdonare,catonecolnonfarealcunaconcessione.l’unoeraconfortoperglisventurati,l’altrorovinaperidisonesti.diunosilodavalacondiscendenza,dell’altrolacoerenza.infinecesaresieapropostodiessereattivo,attento,ditralasciareilproprioperesseresollecitonegliaffaridegliamici,dinonrifiutarenullachefossedegnodiesseredonato;desideravapersèunimmensopotere,unesercito,unanuovaguerranellaqualepotessefarrisplenderelapropriavirtù.alcontrariocatoneponevaattenzioneall’equlibrio,aldecoro,masoprattuttoall’integrità.nongareggiavainricchezzeconl’abbientenèinfaziositàcolfazioso,mainvalorecolcoraggioso,inriservatezzacolmodestoeindisinteresseconl’onesto.preferivaesserepiuttostocheappariregiusto;cosìmenocercavalagloria,piùnericeveva.